|
Çelebi Mehmet
Osmanlı padişahlarının beşincisi
Saltanatı: 1413-1421
Babası: Yıldırım Bayezid- Annesi: Devlet Hatun
Osmanlı Devletinin ikinci kurucusu. Babası Sultan Yıldırım Bayezid Han, annesi Germiyanoğlu Süleyman Şahın kızı Devlet Hatundur. Küçüklüğünden itibaren devrin en yüksek alimlerinden ders aldı. Din ve fen ilimlerini öğrendi. 1393te devlet idaresinde tecrübe sahibi olmak üzere Amasyaya sancak beyi tayin olundu.
Çelebi Mehmet, Ankara savaşından sonra parçalanan Osmanlı topraklarını yeniden bir idare altında birleştirmek için fetret devrinde (1402-1413) kardeşleri Süleyman, İsa ve Musa Çelebiler ile mücadele etti. En son 1413te Çamurlu mevkiinde, Musa Çelebi kuvvetlerini bozguna uğrattıktan sonra, Edirnede tahta çıktı. Böylece Osmanlı Devletini karşılaştığı bu büyük bunalımdan kurtararak devletin birliğini sağlayan Çelebi Sultan Mehmet, ilk olarak elden çıkan toprakları geri almaya çalıştı.
1414te Anadolu üzerine yürüyerek Aydınoğlu Cüneyd beyin elinden Kayacık, Nif ve İzmiri aldı. Karamanoğullarına ait Konyayı muhasara etti ise de İkinci Mehmetin af dilemesi ve tabiiyetini arz etmesi üzerine barış yapıldı. Ancak Karamanoğlunun sözünde durmaması üzerine Sultan Mehmet, Şehri ikinci defa kuşatarak zaptetti (1415). Daha sonra yapılan antlaşmayla Konyayı Karamanoğullarına bırakan Sultan, Beypazarı, Sivrihisar, Akşehir, Yalvaç ve Beyşehir kalelerini ülkesine kattı.
Bundan sonra, evvelce Musa Çelebi ile birleşerek kendisine karşı hareket eden ve vergisini de göndermeyen Eflak beyi Mirça üzerine yürüyen Sultan, onu Yer-Göğüde mağlup etti. Mirça, üç yıllık vergisini ödediği gibi, oğlunu da rehin olarak bıraktı. Rumeliden dönüşünde Candaroğulları üzerine yürüdü. Tosya, Çankırı ve Kaleciki ele geçirdi. 1416 ve 1420de ilk defa Tuna ırmağının kuzeyine geçerek Basarabyaya girdi.
devrinin en önemli iç hadisesi Şeyh Mahmut Bedrettin isyanıdır. İslama uymayan sapık fikirlerini halk arasında yayan Şeyh Bedrettinin çıkardığı isyan kısa sürede Karaburundan Amasyaya kadar yayıldı. Ancak ülkeye tek başına hakim olduğu günden beri Şeyh Bedrettinin hareketlerini dikkatle takip eden Sultan, Şeyhin ve taraftarlarının başlattığı bu ayaklanmayı zamanında bastırmaya muvaffak oldu. Yakalanan Şeyh Bedrettin İslam alimlerinin fetvası üzerine idam edildi.
Aynı yıl Rumelide taht mücadelesine giren ve Düzmece Mustafa olarak da bilinen kardeşi Mustafa Çelebiyi yenilgiye uğrattı. Mustafa Çelebi kaçarak Bizans imparatoruna sığındı. Bu olaydan kısa bir müddet sonra Sultan, Edirnede avlanırken rahatsızlandı ve çok geçmeden de 26 Mayıs 1421de vefat etti. Naşı Bursaya getirilerek Yeşil Türbeye defnedildi.
Osmanlı Devletinin ikinci kurucusu kabul edilen Çelebi Mehmet, sabırlı, azim ve irade sahibi, sözüne ve vaadine sadık, vakur bir hükümdar idi. Sekiz yıllık saltanatını Allhü tealanın dinine hizmet etmek ve yolunu yaymak için kuvvetli bir devlet kurmaya feda etti. Küçük ve büyük yirmi dört muharebede bulunarak kırka yakın yara aldı. İçte ve dışta daimi olarak din ve devlet düşmanlarıyla mücadele halinde iken yazdığı bir şiiri:
"Cihan hasm olsa, Hakktan nusret iste
Erenlerden dua vü himmet iste"
beytiyle başlamaktadır.
Çelebi Mehmet, memleketindeki refahtan diğer müslümanlara da pay vermek, Resul-i Ekremin mübarek komşularının dualarını almak için her sene onlara hediyeler gönderme adetini başlattı. Sürre alayı adı verilen bir heyetle gönderilen hediyeler, Mekke ve Medinedeki mübarek yerlerin tamir ve bakımı ile fakirlerin yiyecek ve giyecekleri için sarf edilirdi.
Memleketin imarına büyük önem veren Sultan, Bursada Yeşil Türbe ile bir cami, medrese ve imaret, Edirnede bir cami ve bedesten, Amasyada da oğlu Kasım için bir türbe yaptırmıştır.
|
